Handleiding Natuurvriendelijk Isoleren

Begin oktober 2024 is de bijgewerkte versie van de handleiding Natuurvriendelijk Isoleren verschenen. Hierin geven we een beeld van de huidige problemen en de wet- en regelgeving. Daarnaast zetten we overzichtelijk op een rij wat je kunt doen om de leefomgeving van de kwetsbare diersoorten gierzwaluw, huismus en vleermuis te beschermen.

Zorg dat kwetsbare diersoorten niet dakloos worden
Het isoleren van je huis brengt risico’s met zich mee voor de gierzwaluw, huismus en vleermuis. Vooral bij het isoleren vanaf de buitenkant, zoals bij spouwmuren of daken. Want dat zijn juist de plekken waar ze nestjes maken. Ze sneuvelen tijdens de verbouwing of raken dakloos. Doordat veel gebouwen niet meer toegankelijk voor ze zijn, worden deze diersoorten steeds zeldzamer. Daarom hebben ze nú bescherming nodig. In de handleiding vind je per diersoort concrete tips hoe je jouw huis natuurvrij maakt en wat de morgelijkheden zijn voor alternatieve woon- en broedplaatsen.

Vleermuizen, gierzwaluwen en huismussen worden ook beschermd omdat ze een cruciale rol hebben bij de beheersing van de insectenpopulatie, bijdragen aan biodiversiteit en de gezondheid van ecosystemen bevorderen.

Regelgeving

De onlangs ingevoerde Omgevingswet is er ook om de kwetsbare diersoorten in Nederland te beschermen. Volgens deze Omgevingswet is het verboden om verblijfplaatsen van de zwaluw, de huismus of de vleermuis te beschadigen en te vernielen. Bij het isoleren van spouwmuren of daken ben je dus wettelijk verplicht rekening te houden met de aanwezigheid van deze soorten. Als uit onderzoek blijkt dat beschermde dierensoorten aanwezig zijn, heb je een omgevingsvergunning voor flora- en fauna-activiteiten nodig. Huiseigenaren kunnen dit zelf regelen, maar dat is prijzig en tijdrovend.

Provincie Groningen

Veel overheden erkennen de impasse en hebben beleid ontwikkeld om natuurvriendelijke maatregelen toegankelijker en begrijpelijker te maken. Bijvoorbeeld bij de versterkingsopgave in Groningen. Hier zijn gemeenten verplicht om rekening te houden met ecologische belangen en maatregelen te implementeren die zowel mens als natuur ten goede komen.  

Gemeenten en de provincie Groningen werken samen aan beleid voor natuurvriendelijk isoleren, om het voor alle partijen meer werkbaar te maken. Ze ontwikkelen op dit moment een provincie dekkend Soortmanagementplan (SMP). 

Generieke ontheffing

Hiermee doen ze gezamenlijk vooraf onderzoek voor een generieke ontheffing. Zo hoeven individuele huiseigenaren in de toekomst niet langer een aparte omgevingsvergunning flora en fauna activiteit aan te vragen. De verwachting is dat hier in het najaar van 2024 meer duidelijkheid over is. Houd hiervoor de website van de provincie in de gaten. 

Landelijke aanpak

Onder aansturing van het ministerie van Binnenlandse Zaken zijn per mei 2024 ook afspraken gemaakt voor een Landelijke aanpak Natuurvriendelijk Isoleren. Woningeigenaren kunnen op die manier toch aan de slag. Belangrijk is wel dat ze hun woning laten isoleren door een isolatiebedrijf dat natuurvriendelijk werkt. Als een gemeente geen SMP of pre-SMP heeft, geeft de Landelijke aanpak Natuurvriendelijk Isoleren aan dat huiseigenaren een isolatiebedrijf in moeten schakelen dat vermeld staat op natuurvriendelijkisoleren.nl.

Subsidie Nij Begun

Vanaf 2025 kunnen woningeigenaren in de provincie Groningen en de Noord-Drentse gemeenten Aa en Hunze, Noordenveld en Tynaarlo subsidie aanvragen voor het isoleren en ventileren van hun woning: de isolatieaanpak. De subsidie maakt deel uit van de Isolatieaanpak Nij Begun. De Isolatieaanpak wordt op dit moment uitgewerkt in een regeling waarin naast de subsidie ook ontzorging een belangrijk onderdeel is. Er is in totaal €1,65 miljard beschikbaar gesteld voor deze isolatieaanpak. De isolatieaanpak is een van de 50 maatregelen (‘maatregel 29’) van Nij Begun om de ereschuld aan Groningen en Noord-Drenthe in te lossen als gevolg van de gaswinning.

Geen nestkasten bij nieuwbouw

Eind november 2024 maakte minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening bekend de verplichting voor nestkasten voor huismussen, vleermuizen en gierzwaluwen bij nieuwbouwwoningen niet in te voeren. Na jarenlang overleg tussen bouwbedrijven, natuurorganisaties en ambtenaren is deze regeling om kwetsbare diersoorten te beschermen van de baan.

Haalbare oplossing

Bij de goed geïsoleerde nieuwe woningen is geen ruimte voor natuurlijke broedplaatsen, daarom is het aanbieden van alternatieve behuizing belangrijk. Het inbouwen van nestkasten bij nieuwbouw en grootschalige renovatie is een makkelijke en haalbare oplossing met een enorme ecologische impact. Dit maakt het besluit van de minister extra wrang. Daarnaast staat het haaks op de urgentie om vogels en vleermuizen te beschermen, juist in een tijd waarin veel soorten onder druk staan door verlies aan leefgebied. Wij vinden de beslissing dan ook totaal onnodig en enorm teleurstellend. Gelukkig zijn er al een aantal bouwbedrijven die aangeven toch door te gaan met natuurinclusieve maatregelen bij nieuwe woningen.

Download hier de handleiding

Tags: