Werkplaats Voedselbos te gast in Bramenhof Haren

24 juni 2019

Werkplaats Voedselbos te gast in Bramenhof Haren

“Het is hier letterlijk een voedselbos, alles groeit hier door elkaar heen”

Woensdag 12 juni waren de deelnemers van de Werkplaats Voedselbossen Noord-Nederland te gast bij Monique Wijn. Op het terrein van het voormalige Biologisch Centrum van de Rijksuniversiteit Groningen, de Biotoop in Haren, beheert zij samen met een handvol vrijwilligers een voedselbos.

Het is even zoeken want Monique’s voedselbos ligt behoorlijk verscholen achter op het terrein. We moeten zelfs nog door de biologische zelfoogsttuin van Gijs wandelen om de ingang, een smalle corridor omringd door groen, te vinden. Maar als we door de smalle doorgang, bukkend onder de lage takken door lopen, doemt er plots een waarlijk groen paradijs op. Het voedselbos wordt omringd door hoge bomen daardoor voel je meteen het microklimaat die er heerst. Het is er windstil, warm en vochtig alsof je in een oerwoud waant want die middag heeft het flink geregend.

Monique vertelt: “Voedselbos het Bramenhof is in 2014 ontstaan. Het was oorspronkelijk de permacultuurtuin van de Hortus botanicus Haren. Toen we hier kwamen was het een verwilderd stuk bos dat volledige overgroeid was door metershoge bramen. Deze vormen nog steeds de omhulling van het voedselbos maar met een functie: het beschermen tegen reeën en ook ongewenste indringers. We zijn begonnen met weghalen van de bramen zodat er in het midden van het terrein dat ca. 25 bij 15 meter is een open plek is ontstond. Omdat het hele terrein wordt omgeven door hoge bomen is er dus vrij veel schaduw. Ondanks dat doen de fruitbomen en bessen het heel goed. Er heeft zich een goede dikke humuslaag gevormd door de jarenlange bramengroei en er is een voedselbodemweb ontstaan door de volwassen bomen.”

Terwijl wij verder wandelen zijn de verschillende lagen van een voedselbos goed te zien. Zo staan er onder de bomen bessenstruiken en is de bodem bedekt met bodembedekkers. Er zijn ook verschillende kruidachtige meerjarige groenten in het voedselbos onder de bomen of langs de paadjes. Klimmers als kiwibes, akebia, hop en kaukasische klimspinazie groeien in pergola’s of bomen.

Naast de centrale ontmoetingsruimte die in het midden ligt, zijn een aantal groentebedden met voornamelijk meerjarige groenten aangelegd zoals eeuwig moes, zeebiet en suikerwortel. Hiervan wordt ook zaadgoed gewonnen want Monique is ook zaadgoedvermeerderaar. Ook is er een grote kruidenspiraal met daarin alle kruiden van de roosfamilie. “Hier kun je de lekkerste kruidenthee van maken” aldus Monique. “Het is hier letterlijk een voedselbos want alles groeit hier door elkaar heen. Onder de appelboom groeit Roomse Kervel en die beschermt het fruit. En voor het aanleggen van de groentebedden hebben we nooit gespit maar afgedekt met karton en houtsnippers. In het begin planten we eenjarige groenten maar we hadden veel last van de slakken. Nu staan er alleen nog meerjarige groenten en graan. Er zijn ontzettend veel soorten eetbare wilde planten. Vaak hebben die een of meer eetbare bestanddelen. Van de bolgewassen kun je bijvoorbeeld heel goed de jonge scheuten eten. Andere eetbare delen zijn: bloemen, wortels, zaden, blad en vruchten. En terwijl je oogst leeft de plant verder. Ook verleng je het seizoen want het oogsten van meerjarige kan verspreid over het hele jaar plaatsvinden. Meerjarige groenteplanten worden veel groter en zijn daardoor beter bestand tegen plagen zoals de slakken. Hun wortelstelsel is veel groter en groeien veel dieper. Ze halen van dieper mineralen omhoog waardoor het mineraal gehalte van de voeding omhoog gaat en er zijn 100% van de tijd levende wortels in de bodem die zorgen voor een goed bodemleven. Ook heb je er minder werk van want je hoeft ze niet elk jaar aan te planten!”

In haar lezing die ze na de rondleiding door het voedselbos geeft, doet Monique nog veel meer uit de doeken over meerjarige groenten. Je kunt bij Monique zelfs een cursus over meerjarige groenten volgen.

Voedselbos Haren wordt onderhouden door 2-3 vrijwilligers, die elke donderdagmorgen in de tuin werken. Monique: “Er is nog ruimte voor nieuwe vrijwilligers die kunnen zich bij mij aanmelden via: moniquewijn2@gmail.com.” Er is ook een Facebookpagina: www.facebook.com/voedselbosharen/

Het was weer een geslaagde avond met een boeiende rondleiding en een interessante lezing voor de deelnemers. De volgende bijeenkomst van de werkplaats Voedselbossen Noord Nederland is op 11 september. Wij zijn dan te gast bij De Helleborus in Engelbert en de avond wordt muzikaal afgesloten door twee muzikanten die tevens deelnemer zijn van de werkplaats.