Vóór windenergie, maar niet op deze manier

9 februari 2012

Vlak voor de jaarwisseling werd bekend dat de Rijksoverheid een groot deel van de Groningse Waddenkust en de randen van de Eems-Dollard heeft aangewezen als “zoekgebied” voor nieuwe windmolenparken. De Natuur en Milieufederatie Groningen zal zich verzetten tegen deze plannen, ondanks het feit dat wij een warm pleitbezorger zijn van duurzame energie.

In de plannen zit de ambitie om vóór 2020 2000 MW aan windenergie te realiseren. Dat zijn 300 gigantische windmolens van 6 MW. Bij het doorvoeren van deze plannen wordt het Groninger landschap ernstig aangetast: onze hele kustlijn komt vol windmolens en het Oost-Groningse platteland verliest haar weidsheid.

Wind: bron van duurzame energie
De Natuur en Milieufederatie realiseert zich dat er een enorme opgave ligt om de energievoorziening te verduurzamen. In 2020 moet 14% van de energie duurzaam zijn opgewekt volgens Europese afspraken. Verder realiseren we ons dat windenergie broodnodig is om de doelen te halen. En dat veel duurzame energie bovengronds wordt opgewekt, met alle gevolgen voor landschap, natuur en leefomgeving, die daarbij horen.

Juist om die reden verwacht de Natuur en Milieufederatie van de overheid een verstandig beleid op het gebied van ruimtelijke ordening. En aandacht voor de belangen van omwonenden. En aandacht voor de kwetsbaarheid van gebieden die geschikt zijn voor windenergie. Tot voor kort was dat verstandige beleid er ook, maar met de Crisis- en Herstelwet maakt de overheid het zichzelf onmogelijk om verstandig te opereren en rekening te houden met andere belangen dan bedrijfsbelangen.

Crisis- en Herstelwet: Rijk zet zich zelf klem
In 2010 werd de Crisis- en Herstelwet ingevoerd in een poging om de vergunningverlening voor grote projecten te versnellen. De Crisis- en Herstelwet is ook van toepassing op windenergieprojecten die groter zijn dan 100 MW (17 megawindmolens). Een direct gevolg van de Crisis- en Herstelwet is dat de Rijksoverheid in één keer alle benodigde vergunningen verleent. Daarmee zijn de regels van de Provincie en gemeenten niet van toepassing. Bovendien kunnen (en mogen) de Provincie en de gemeenten zich niet verzetten tegen een dergelijk plan. Iedereen die een project voor 17 megawindmolens weet in te dienen, zet dus in één keer de lokale overheden buitenspel én alle bestemmingsplannen en regels voor ruimtelijke ordening.

Maar ook de Rijksoverheid zelf staat buitenspel. Als een bedrijf een vergunning aanvraagt mag het Rijk dat niet weigeren. De Rijksoverheid heeft maar te toetsen of de aanvraag binnen de regels valt en met de Crisis- en Herstelwet is dat bijna altijd het geval. Of overheden een voor- of tegenstander zijn van windmolens doet dan niet meer ter zake. Of we met elkaar een aantal verstandige criteria bedacht hebben ook niet.

Wie profiteert?
En wie is er nu in staat om in één keer 17 megawindmolens te realiseren? Juist. Dat kunnen alleen de grote energiebedrijven. Er blijft op die manier niets over van ambities om de lokale bevolking mee te laten profiteren van de plaatsing van windmolens. De winsten gaan naar de grote energiebedrijven en de negatieve gevolgen zijn voor de omgeving waar ze geplaatst worden. En waar zou een groot energiebedrijf de windmolens bij voorkeur plaatsen? Juist. In gebieden waar het veel en hard waait. Bij de Groningse Waddenkust dus. Op die manier is de mogelijkheid reëel dat een groot deel van de landelijke opgave in Groningen terecht komt.
Het is ons bekend dat de boeren langs de Groningse Waddenkust en de Eems-Dollard al lang deals hebben gesloten met Nuon, Essent en KDE Energy. Vrijwel alle gronden zijn al in concessie gegeven aan windmolenbouwers Al zou de overheid dat onrechtvaardig vinden, zij kan er niks tegen doen. Het zijn onder de Crisis- en Herstelwet de projectontwikkelaars en grote energiebedrijven die aan de touwtjes trekken.

Burgers en maatschappelijke organisaties aan zet
Waar de overheid niet meer bij machte is de ontwikkelingen te sturen, moeten burgers en maatschappelijk organisaties het heft in eigen hand nemen om verstandig beleid af te dwingen. Dat kan alleen door georganiseerd verzet tegen de plaatsing van windmolens. De Natuur en Milieufederatie Groningen had niet verwacht ooit in die hoek gedwongen te worden en dat spijt ons enorm, maar dat is precies wat we gaan doen.

Een toelichting van directeur Siegbert van der Velde op dit standpunt, verscheen op donderdag 12 januari 2012 in twee artikelen in het Dagblad van het Noorden en in NRC Handelsblad van 25 januari.

Meer informatie
Lees hier het eerste Achtergrondartikel windparken DvhN.
Lees hier het tweede Achtergrondartikel windparken DvhN.
Lees hier het NRC Handelsblad 25 januari 2012.

Hier kunt een reactie lezen van de Natuur en Milieufederatie Drenthe op de windmolenplannen in het Drentse Veenkoloniale gebied.