Geen kernafval in Groningse zoutkoepels

9 april 2025

Geen kernafval in Groningse zoutkoepels

Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zoekt plekken om kernafval op te slaan. Verschillende zoutkoepels in de Groningse ondergrond zijn in beeld. Wij stuurden een zienswijze naar het ministerie met de boodschap: geen ondergrondse opslag in Groningen. Want opslag in zoutkoepels is risicovol én opnieuw een bedreiging voor onze omgeving, na het overheidsfalen rondom de gaswinning. Een oplossing om de afvalstroom van kernafval te beperken hebben we ook: bouw geen nieuwe kerncentrales.

Wat wil het ministerie?

Radioactief afval, onder andere van de kerncentrale in Borssele, wordt op dit moment boven de grond in Zeeland opgeslagen. Maar er moet een plek komen voor zogenaamde ‘eindopslag’: waar het afval voor altijd kan blijven liggen. Het plan was om dit in 2100 vast te stellen, maar het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wil dit nu vervroegen naar 2050. Er zijn namelijk plannen voor de bouw van extra kerncentrales en dat betekent ook meer kernafval.

Het ministerie schreef hiervoor een concept Nationaal Programma Radioactief Afval (NPRA). Hierin staat onder andere een routekaart naar de eindberging van het kernafval. In het concept programma staan nog geen uitgewerkte plannen over ondergrondse berging, maar wel dat zoutkoepels een mogelijkheid zijn voor eindberging. In Groningen (en in Drenthe) hebben we verschillende zoutkoepels: onder andere bij Pieterburen en Onstwedde. Opslag in deze zoutkoepels is niet verantwoord. Daarom stuurden wij, samen met onze collega’s van de Natuur en Milieufederatie Drenthe, een zienswijze.

De risico’s van opslag in zoutkoepels

De kennis over de ondergrond is beperkt, dat weten we in Drenthe en Groningen als geen ander. Bovendien gebeurt er al van alles onder onze voeten, zoals seismische activiteit door gaswinning, maar ook gasopslag, zoutwinning en magnesiumwinning. Daarnaast is onze ondergrond essentieel om zoet water te winnen. Door al deze factoren is niet te voorspellen wat de uiteindelijke effecten op de lange termijn zullen zijn. Bovendien is er in het buitenland al ervaring opgedaan met opslag in zoutkoepels – en die was verre van positief. Daarom zeggen wij: sluit de zoutkoepels in Drenthe en Groningen uit van het onderzoek naar plekken om kernafval te bergen.

Effecten boven de grond

Bij opslag van kernafval onder de grond is ook boven de grond veel ruimte nodig: ongeveer 2,5 vierkante kilometer. Dit zou wederom een enorme aantasting zijn van het landschap, nadat de aardgaswinning al diepe sporen heeft achtergelaten en veel gebouwen heeft beschadigd. Ook gaan veel mensen mentaal gebukt onder het overheidsfalen rondom de gaswinning. Met het proces van eindberging van kernafval zullen de mensen in Drenthe en Groningen weer jarenlang in onzekerheid moeten leven omdat hun omgeving wordt bedreigd. Wij hopen dat onze provincies de tijd krijgen te herstellen van de diep geslagen wonden.

De échte oplossing voor kernafval

Het lastige proces rondom de eindopslag van radioactief afval laat duidelijk zien dat dit een probleem is waar geen goede oplossing voor bestaat. Wat ons betreft is het voorkomen van kernafval dan ook de betere weg: bouw geen extra kerncentrales. Dit voorkomt, naast afval, ook een financieel debacle. Want nu al wordt er vanuit de markt niet enthousiast gereageerd op de voornemens van nieuwe kerncentrales. Zowel financiers als bouwers haken af.

Tegengeluid uit Groningen

Vanuit Groningen is er gelukkig veel tegengeluid op de plannen van het ministerie. Zo hebben zowel de provincie Groningen als diverse gemeenten een no-go uitgesproken over dit voornemen. Met ons hebben ook andere organisaties en inwoners hun zorgen geuit. Dit leidde in korte tijd tot een motie in de Tweede Kamer die de minister oproept de ondergrondse opslag in Groningen uit te sluiten.

Eerdere pogingen van het Rijk om de zoutkoepels in het noorden te misbruiken voor de opslag van kernafval leidden al tot massaal protest – en met succes. Verzet en acties hebben effect. Hoewel het kabinet nog niet heeft aangegeven of en hoe ze uitvoering willen geven aan de motie, de boodschap vanuit de volksvertegenwoordiging is duidelijk. Het verzet vanuit de regio vergt een lange adem want het proces van de zoektocht duurt jaren en een definitief besluit kan dus ook nog jaren op zich laten wachten. Als Natuur en Milieufederatie Groningen zullen wij waakzaam blijven, zoals we dat in het verleden ook al waren.