19 juni 2024

Dierenwelzijn, verdienmodellen en voederhagen

In Tolbert gingen we in gesprek over de toepassingen voor melkveehouders in het Westerkwartier. Dierenwelzijn bleek de voornaamste drijfveer van melkveehouders om te starten met agroforestry. Koeien kunnen verkoeling zoeken, meer natuurlijk gedrag vertonen en micronutriënten aanvullen door te eten van de bomen en struiken. Belemmeringen zijn er ook, bijvoorbeeld het ontbreken van een langetermijnperspectief en het ontbreken van volwassen voorbeelden. 

(tekst gaat verder onder de afbeelding)

Voerderhagen

Vanuit de aanwezige boeren(collectieven) zijn er al goede voorbeelden te benoemen – met name voederhagen rondom erven – en er werd aangegeven dat er veel mogelijkheden zijn en enthousiasme is, zolang er de juiste begeleiding is en er een duwtje in de goede richting wordt gegeven.  

Omdenken in open landschap 

Een beschermd landschap, met beperkingen voor het planten van bomen, kan een belemmering zijn. Melkveehouder Jan Blom uit Bedum wist dit om te denken met een voederhaag van slechts een meter hoogte. Hij is enthousiast. Met zijn lagere haag blijft het landschap open. Koeien kunnen als bijkomend voordeel ook van bovenaf van de haag eten en uitkijkposten voor predatoren blijven uit.  

Meer over de excursie en de bijeenkomst in Westerwolde onder de afbeelding

Natuurontwikkeling 

In Westerwolde kwamen we bijeen voor een bijeenkomst en een excursie. In de bijeenkomst kwam onder andere aan de orde dat er veel potentie is voor agroforestry binnen groenblauwe dooradering (een netwerk van natte en droge landschapselementen), maar dat de huidige benadering van natuurontwikkeling vrij star is. Met meer flexibiliteit en vertrouwen in het ontwerp en de uitvoering van agroforestry-systemen zou een nieuw cultuurlandschap kunnen worden gecreëerd dat zowel ecologische als landbouwkundige voordelen biedt. 

Wessingboerbos

De excursie ging naar het Wessingboerbos van de zussen Rianne en Marijke Luring. Een doordacht, inspirerend en ambitieus agroforestry-systeem, dat tot stand is gekomen door zorgvuldig landschapsontwerp, het gebruik van historische bronnen, het houden van interviews met oude inwoners, betrokkenheid van de lokale gemeenschap en hulp van vrijwilligers. Hoewel er nog uitdagingen zijn met bijvoorbeeld mechanisatie, toont het Wessingboerbos al veel potentie. Ook is uit een eerste inventarisatie gebleken dat het er nu al wemelt van het leven. Boeren in de omgeving zijn in toenemende mate voorzichtig geïnteresseerd. 

Volop in ontwikkeling

Rianne en Marijke hebben volop plannen en ideeën. Dit jaar worden noten en kleinfruit geplant en komen er torenvalkkasten tegen woelmuizen. Ook willen ze aan de slag met ‘kippenbosjes’ en meerjarige gewassen als eeuwig moes en rabarber. Bij de soortkeuze laten ze zich leiden door verwerkbaarheid en de potentiële nichemarkt. De verwerking en verkoop doen ze in hun eigen streekwinkel. 

Hieronder alvast enkele links naar meer informatie over agroforestry die tijdens de bijeenkomst ter sprake kwamen

• Een nuttig en relevant onderzoeksproject in de Achterhoek: Houtwal 2.0. Hier is veel geleerd over welke ecosysteemdiensten je kan bereiken met welke soortensamenstelling. Met heldere factsheets en een menukaart.
• Een nuttige nieuwe tool voor de aanplant van de juiste soorten: ‘de juiste boom op de juiste plek’.  
  
• In Nederland zijn er 15 fieldlabs voor agroforestry waar 40 systemen worden getest. Op Agroforestryblueprint.nl is veel te zien over het praktijkonderzoek dat het Louis Bolk Instituut doet met een aantal bedrijven.
• Er staan ook informatieve video’s op Youtube.  
  
• Een informatie agroforestry website uit Vlaanderen.

Deze bijeenkomsten zijn mede mogelijk gemaakt door: