Ruigpootbuizerds tussen Groningen en de Arctis: wat hebben gezenderde vogels ons al geleerd?

Woensdagavond 23 oktober 2019, aanvang 20.00 uur, organiseert de Groninger vereniging voor vogelaars Avifauna Groningen weer een lezingenavond in ‘t Vinkhuys, Diamantlaan 94, 9743 BJ Groningen. Centraal deze avond staat de ruigpootbuizerd. De lezing wordt verzorgd door Tonio Schaub, medewerker van het Grauwe Kiekendief – Kenniscentrum Akkervogels.

Ruigpootbuizerds zijn schaarse wintergasten in Nederland en het open landschap van de provincie Groningen speelt een belangrijk rol voor deze soort. Maar hoe gebruiken ruigpootbuizerds de Groningse akkers en graslanden? Op wat voor plekken kunnen zij voedsel vinden? Hoe kunnen de omstandigheden voor hen in het agrarisch landschap verbeterd worden? En waar komen de in Groningen overwinterende ruigpootbuizerds eigenlijk vandaan? Om deze vragen te beantwoorden is Grauwe Kiekendief – Kenniscentrum Akkervogels (GKA, voormalig Werkgroep Grauwe Kiekendief) twee jaar geleden begonnen ruigpootbuizerds met GPS-zenders uit te rusten.

Dit onderzoek vindt plaats in het kader van het pilotproject ‘Natuurrijke slaperdijken in Groningen’, waarin GKA in samenwerking met Landschapsbeheer Groningen en Vogelbescherming Nederland (gesteund met name door het Waddenfonds) in de komende jaren gaat onderzoeken hoe de natuurwaarde van slaperdijken vergroot kan worden. Slaperdijken kunnen – afhankelijk van het beheer – een belangrijk foerageerhabitat voor muizen-etende roofvogels zijn, en ruigpootbuizerds zullen binnen het project als modelsoort ingezet worden om inzicht te krijgen in de effecten van verschillende vormen van beheer.

Tot nut toe werden vijf ruigpootbuizerds in Noord-Nederland gezenderd, waaronder een volwassen vrouwtje en vier vogels in hun eerste winter. Uit eerste analyses van de data uit het Groningse en Friese wintergebied bleek dat hun ruimtegebruik binnen het agrarisch landschap zich op enkele (muizenrijke) percelen concentreerde. Dit waren ruige gedeeltes van slaperdijken, specifiek voor muizen-etende roofvogels aangelegde vogelakkers, of bepaalde luzerne- en graspercelen. Een van de ruigpootbuizerds verplaatste zich halverwege de winter vanuit de Friese Waddenkust naar een beekdal in Nedersaksen (Duitsland).

Wat de trekroutes van de gezenderde ruigpootbuizerds betreft, bleek tot onze verbazing dat drie van vier vogels in het voorjaar onderweg naar de arctische broedgebieden om de Oostzee heen trokken, deels met behoorlijke omwegen door Oost-Europa en Rusland. Slechts één individu nam de directe route via Denemarken en Zweden. De zomer brachten de ruigpootbuizerds in het Fins-Noors-Zweedse grensgebied en op het Russische schiereiland Kola door. Op dit moment is de najaarstrek nog gaande, en het blijft afwachten of de minstens twee nog levende gezenderde ruigpootbuizerds weer de weg naar Groningen vinden.

 Tonio Schaub studeerde ecologie in Greifswald en Potsdam (Duitsland). Gedurende zijn bachelor- en masterprojecten bestudeerde hij de broedbiologie en bescherming van gierzwaluwen met behulp van nestkasten. Zijn master-scriptie over het aanvaringsrisico van kiekendieven met windmolens op basis van GPS-zenderdata schreef hij onder de vleugels van Grauwe Kiekendief – Kenniscentrum Akkervogels (toen: Werkgroep Grauwe Kiekendief). Sinds april 2017 is hij als medewerker aan het GKA verbonden met als werkzaamheden: zenderonderzoek aan kiekendieven, ruigpootbuizerds en velduilen; nestbescherming kiekendieven; broed- en wintervogeltellingen.

Datum: woensdag 23 oktober 2019
Plaats: ’t Vinkhuys, Diamantlaan 94, 9743 BJ Groningen
Tijd: 20.00 – 21.15 uur (zaal open vanaf 19.30 uur)
Toegang: gratis voor zowel leden als niet-leden
Informatie: www.avifaunagroningen.nl