Bericht van het NoorderErf

24 oktober 2025

Onderstaande column van Stieneke van der Wal is verschenen in de derde uitgave van de nieuwsbrief van het Agroforestry Netwerk Groningen.

Meer weten of je hiervoor aanmelden? Kijk dan voor alle informatie op agroforestrynetwerkgroningen.nl

Denken vanuit het erf

Mijn werk als erfontwerper draait om maatwerk voor elk boerenbedrijf, waarbij het erf, het landschap en de beplanting samenkomen. Vanuit het erf denkend zijn er genoeg mogelijkheden om bomen en struiken toe te passen. Meer biodiversiteit, een aantrekkelijk landschap én de kansen voor het boerenbedrijf.

Het is best een uitdaging voor boeren om de plannen tot uitvoering te brengen vanwege o.a. regelgeving en investeringen. Als ontwerper is het erg leuk om op deze manier mee te denken met boeren en maatwerk te leveren voor elk bedrijf.  

Agroforestry vanuit het (groene) erf

En agroforestry vanuit het (groene) erf: dat biedt kansen! Als erfontwerper kom ik op allerlei soorten erven in de provincie met net zoveel verschillende bewoners en wensen. Dat maakt mijn werk erg afwisselend, het is iedere keer maatwerk wat er uitgevoerd kan worden om het erf groener te maken. Bij agrarische erven is het vooral belangrijk om goed na te denken over het type beplanting en waar op het erf er ruimte voor is om de bomen en struiken te laten groeien. Zonder er ‘last’ van te hebben met de bedrijfsvoering. En er wel plezier van te hebben als bewoners en voor de natuur. Sommige boeren houden niet van (te)veel bomen op het erf, anderen wel maar missen de kennis over de verschillende soorten en waar die dan geplant zouden kunnen worden. En daar ligt de dankbare taak voor de erfontwerper!  

Om met goede ideeën te komen en beargumenteren waarom het wel of niet een goed idee is om lindes of een Gelderse roos te planten. Praktisch en functioneel was het erf van oudsher en dat is nu nog steeds de basis.  

De overgang van erf naar weiland of akker

Het (groene) erf heeft een duidelijke grens, bij de overgang naar het weiland of de akker. Daar is het mogelijk om met agroforestry aan de slag te gaan. Eerst vooral om je als boer te oriënteren, advies te krijgen en ideeën uit te werken. Als erfontwerper denk ik, net zoals Jasper en Rianne, graag mee over de type beplanting en vooral ook waar het landschappelijk zou passen. Agroforestry past volgens mij prima in het landschap, mits het goed is toegepast. Ook in een open landschap zoals op het Hogeland of in het Oldambt. Ook hier geldt het uitgangspunt dat het praktisch en functioneel moet zijn. Zo weet een boer goed zelf wat voor grond hij of zij heeft en of dat geschikt is voor houtachtige gewassen of dat het beter te gebruiken is voor een gewas of als weiland.  

tekst gaat verder onder de foto

Ons cultuurlandschap is altijd in beweging

Vanuit het landschap zijn er diverse mogelijkheden. Historische kaarten (te vinden op Topotijdreis), zijn goed te gebruiken. De kaarten laten zien dat het landschap, ons cultuurlandschap, in beweging is, het ontwikkeld zich. Soms ten goede, maar er zijn ook minder fraaie voorbeelden. Op de topografische kaart zien we bijvoorbeeld dat er in de jaren ’50 boomgaarden waren rondom Losdorp en op veel meer plekken in de provincie. Zelfs in de Johannes Kerkhovenpolder is een boomgaard geweest. De bomenrij van populieren zijn daarvan het restant. Ook zien we bosschages waar nog niet geboerd werd. Kortom, het landschap is in beweging en voor agroforestry zijn voldoende mogelijkheden en toepassingen.  

Stieneke van der Wal
Coördinator Agroforestry Netwerk Groningen

Erfontwerper bij Het NoorderErf
www.hetnoordererf.nl