Van melkveehouderij naar megastal voor vrije uitloopkippen

5 juni 2025

Van melkveehouderij naar megastal voor vrije uitloopkippen: wij maken ons zorgen over de impact op de omgeving

In het buitengebied van ’t Zandt (gemeente Eemsdelta) ligt een aanvraag voor de ombouw van een voormalig melkveebedrijf naar een grootschalige pluimveehouderij. Het plan voorziet in een nieuwe stal voor bijna 40.000 leghennen, met een buitenuitloop van 16 hectare. De bestaande melkveestal wordt omgevormd tot voeropslag. De nieuwe opzet volgt het zogenoemde ‘Freiland’-systeem: een vrije uitloop waarbij kippen overdag buiten kunnen scharrelen. Op papier voldoet het bedrijf aan de normen voor vrije uitloopkippen, maar de schaal roept vragen op. Wij hebben een zienswijze ingediend op het ontwerpbesluit, waarin we onze zorgen en bezwaren toelichten.

Hoewel het initiatief als ‘grondgebonden agrarisch bedrijf’ is aangemerkt, vinden wij dat deze kwalificatie niet terecht is. De uitloop van een grootschalige kippenstal is wat ons betreft niet te vergelijken met het weiden van koeien. Het voedselgebruik, de beweiding en de impact op de bodem verschillen fundamenteel.

Lees onze zienswijze

Zorgen over emissies en milieu-impact

Met 39.900 leghennen blijft de aanvraag net onder de drempel van 40.000 waarbij een milieueffectrapportage (m.e.r.) verplicht wordt. Toch betekent de omschakeling van melkvee naar pluimvee een forse toename van de uitstoot: de emissie van fijnstof is circa 80 keer hoger en die van ammoniak 80% groter dan bij het vorige gebruik. Wij vinden deze stap naar intensieve pluimveehouderij op deze locatie te groot.

Ook over de milieueffecten van de buitenuitloop maken we ons zorgen. Onderzoek van Wageningen Universiteit (2016) toont aan dat de mest van vrije uitloopkippen kan leiden tot ernstige bodemverontreiniging nabij de stal. De stikstofbelasting op die plekken kan tot 40 keer hoger zijn dan wat gemiddeld op landbouwgrond is toegestaan.

Gebrek aan landschappelijke inpassing

Naast de milieuvraagstukken plaatsen we kanttekeningen bij de inrichting van het terrein. Kippen zijn van oorsprong bosdieren en hebben behoefte aan beschutting. In het landschapsplan ontbreekt aanvullende beplanting. Alleen rond de stal zijn enkele bomen voorzien; verder wordt sterk ingezet op behoud van het open landschap. Volgens ons zou begroeiing in de uitloop niet alleen het welzijn van de dieren verbeteren, maar ook de biodiversiteit versterken.

Toelaatbaar op deze plek?

De schaal van het plan en de beperkte landschappelijke en ecologische inpassing roepen voor ons fundamentele vragen op over de geschiktheid van deze locatie. Als er geen ruimte is voor een natuurlijke inrichting van de uitloop, moet je je afvragen of deze vorm van pluimveehouderij hier wel thuishoort.

Op dit moment worden de zienswijzen die zijn ingediend behandeld. We verwachten in juli of augustus een reactie van de gemeente Eemsdelta.