Regionale Energiestrategieën: basis ligt er, nog veel huiswerk te doen

29 september 2020

Regionale Energiestrategieën:
basis ligt er, nog veel huiswerk te doen

• Positief: doelen Klimaatakkoord in zicht
• Bewoners te weinig betrokken bij energieplannen
• Plannen hebben grote impact op natuur en landschap

De eerste stappen om tot 30 regionale energiestrategieën (RES) te komen zijn gezet. Het goede nieuws is dat het doel van 35 TWh uit het Klimaatakkoord behaald kan worden. Daar staat tegenover dat er belangrijke verbeterpunten zijn om de energieplannen ook ten goede te laten komen aan bewoners, lokale maatschappelijke initiatieven en aan de natuur en het landschap. De energieplannen – bedoeld om de energietransitie per regio te realiseren – dreigen de aansluiting met de samenleving te missen. Dit blijkt uit de analyse van de Participatiecoalitie (gevormd door Natuur en Milieufederaties, Energie Samen, HIER, Buurkracht en LSA) samen met Jong RES, de Jonge Klimaatbeweging en de Klimaat en Energie Koepel. 

In 2030 moet er op land 35 TWh schone energie opgewekt worden, zo is in het Klimaatakkoord bepaald. Het afgelopen anderhalf jaar is in 30 regio’s gestart met de vraag hoe en waar het best duurzame elektriciteit op land (wind en zon) kan worden opgewekt. In de zogeheten regionale energiestrategieën beschrijven de regio’s hun keuzes. Ondanks de coronamaatregelen is er veel werk verzet en liggen er goede aanknopingspunten. Tegelijkertijd laat de analyse nog flinke verbeterpunten zien voor de RES 1.0, die op 1 juli 2021 afgerond moet zijn.

Annie van de Pas (netwerkdirecteur Natuur en Milieufederaties): ‘De regio’s hebben hard gewerkt en de basis ligt er. Er is de komende maanden wel flink wat huiswerk te doen. De uitvoering van de RES 1.0 moet echt mét de brede samenleving. Dat is belangrijk om de doelen uit het Klimaatakkoord te halen. De Participatiecoalitie, Jong RES, de Jonge Klimaatbeweging en de Klimaat en Energie Koepel blijven hier aandacht voor vragen en met de RES-regio’s samen hard aan werken.’

Belangrijkste adviezen

1. Zet de deuren van de RES veel meer open voor bewoners, jongeren en omgeving, die nu onvoldoende betrokken worden. Dit kan ook digitaal. Zorg ervoor dat gemeenten hier ook de capaciteit en middelen voor hebben.
2. Financiële participatie van omwonenden en het streefpercentage van 50% lokaal eigendom komen voor in bijna alle plannen. Het moet alleen concreter wil het niet bij goede bedoelingen blijven. Het is belangrijk dat gemeenten dit opnemen in hun beleidskaders en door de RES aangemoedigd worden om te kijken hoe het wél kan.
3. Afwegingen hoe ecologische en landschappelijke waarden worden meegenomen, ontbreken of zijn niet transparant. Kom per regio tot een afwegingskader voor natuur en landschap bij de energietransitie, kijk meer integraal naar de kansen tussen energieopwekking en natuur en landschap.
4. Zorg voor meer afstemming tussen de RES-regio’s wanneer er belangrijke potentiële zoeklocaties aan verschillende RES-regio’s grenzen, of als er meer koppelkansen kunnen worden gevonden door samen op te trekken. Anders komen we in de uitvoering in de problemen.

Bekijk de volledige analyse met aanbevelingen

In Groningen kwam een coalitie van acht maatschappelijke organisaties, waaronder de Natuur en Milieufederatie Groningen, al in juli met een reactie op de concept-RES voor Groningen.