Rampzalig natuurakkoord

22 september 2011

Na bijna een jaar onderhandelen hebben de provincies een principeakkoord gesloten met staatssecretaris Bleker over de toekomst van de natuur en het landelijk gebied. De kern van het akkoord is dat het Rijk de verantwoordelijkheden voor aankoop, inrichting en beheer van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS), Nationale Parken en Landschappen zo snel mogelijk doorschuift naar de provincies, maar hiervoor te weinig geld beschikbaar stelt. Volgens de Natuur en Milieufederatie Groningen is dit akkoord dan ook rampzalig voor natuur, landschap en leefbaarheid op het platteland.

De Natuur en Milieufederatie Groningen vindt het goed dat de provincies een grotere verantwoordelijkheid krijgen voor het natuurbeleid, maar alleen als zij ook financieel in staat gesteld worden dat natuurbeleid daadwerkelijk uit te voeren. In het akkoord wordt hiervoor te weinig geld gereserveerd. Het kan niet anders of dit zal ten koste gaan van de natuur.

EHS
Van de 100.000 hectare die er voor de realisatie van de EHS nog aan nieuwe verbindingen tussen natuurgebieden moest worden aangelegd, blijft er nu slechts een schamele 17.000 hectare overeind. Tussen verschillende natuurgebieden komt nu daarom geen robuuste verbindingszone. De verbindingen die nog wel worden gerealiseerd, moeten door natuurbeschermings-organisaties voor een groot deel worden bekostigd door de verkoop van bestaande natuur. Dit is hoogst opmerkelijk te noemen.

Groenmanifest Groningen
Groningen is voor het grootste deel een agrarische provincie. Landbouw, natuur en landschap bepalen de leefbaarheid van ons platteland, samen met de mogelijkheden voor recreatie en toerisme. Op 14 september jl. heeft de Natuur en Milieufederatie samen met LTO het Groenmanifest Groningen aangeboden aan de Provinciale Staten. Een gezamenlijk plan van landbouw- en natuurbeschermingsorganisaties om te zorgen dat, ook in deze tijd van bezuinigingen,  de belangen van landbouw, natuur en landschap in de provincie goed op elkaar afgestemd worden. Na het lezen van het principeakkoord vragen wij ons af of dit plan gerealiseerd kan worden.

Achtergrond
Hieronder vindt u belangrijkste punten uit het akkoord op rijtje, uitleg over de EHS en een bestand met daarin het complete akkoord.

De kernpunten van het akkoord

Het Rijk schuift alle verantwoordelijkheid voor aankoop, inrichting en beheer van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) zo snel mogelijk door naar de provincies;
De provincies krijgen vanaf 2014 samen jaarlijks € 100 miljoen van het Rijk, terwijl er zeker €250 tot €300 miljoen nodig is;
De provincies moeten zelf beschikbare middelen inzetten om te zorgen dat Nederland aan haar internationale verplichtingen voldoet;
De EHS wordt niet 700.000 hectare, maar slechts 600.000 hectare groot;
Van de 100.000 hectare die er voor de realisatie van de EHS nog aan nieuwe verbindingen tussen natuurgebieden moest worden aangelegd, blijft er nu slechts een schamele 17.000 hectare overeind. Deze verbindingen moeten voor een groot deel worden bekostigd door de verkoop van bestaande natuur;
De provincies krijgen tot 2021 (eerst was sprake van een termijn tot 2018) om de EHS te realiseren;
Het Rijk zal zich niet meer bemoeien met onder meer Nationale parken, Nationale landschappen, overige natuur, duurzaam ondernemen en ruilverkavelingen. Zij leggen de verantwoordelijkheid hiervoor compleet bij de provincies.
De Habitatrichtlijn, Natura2000-gebieden en de Ecologische Hoofdstructuur
Het aantal soorten planten en dieren in Europa loopt terug: er sterven soorten uit. Veel van die verdwenen soorten kwamen alleen in Europa voor en zijn dus nu echt helemaal uitgestorven. Om hier een einde aan te maken heeft de Europese Commissie regels opgelegd aan de landen van de Europese Unie, zoals de Habitatrichtlijn.

De bedoeling van de Habitatrichtlijn is om ervoor te zorgen dat er vanaf 2010 geen plant- en diersoorten meer zouden uitsterven. Om dat doel te bereiken moeten er beschermde natuurgebieden worden aangewezen, de Natura2000-gebieden. Deze gebieden moeten met elkaar worden verbonden, zodat dieren van het ene gebied naar het andere kunnen trekken. Die verbindingen heten robuuste verbindingszones. De Natura2000-gebieden en de robuuste verbindingszones samen vormen de Ecologische hoofdstructuur (EHS).

Nederland heeft een aantal natuurgebieden bij de Europese commissie aangemeld als Natura2000-gebieden en was op de goede weg om de robuuste verbindingen tussen die Natura2000-gebieden te realiseren. Door dit akkoord wordt de ingeslagen weg getorpedeerd.

De provincies twijfelen er terecht aan of de Europese Commissie dit zal accepteren. Is de commissie het er niet mee eens, dan kan de zij hoge boetes opleggen. Daarom is het voor de provincies van groot belang dat de verantwoordelijkheid naar Europa bij de regering blijft liggen.

Het is te hopen dat de provincies, ondanks de drastische bezuinigingen op alle fronten, toch nog eigen geld zullen inzetten om verdere achteruitgang van de natuur en het landschap tegen te gaan.

Het akkoord moet nog bekrachtigd worden door de Tweede Kamer en door Provinciale Staten van de verschillende provincies.