‘Glyfosaat kleurt de velden geel, maar is dat erg?’
30 april 2019
‘Glyfosaat kleurt de velden geel, maar is dat erg?’
Onder de volgende kop verscheen ons opinieartikel op 27 april in het Dagblad van het Noorden in een zogeheten pro-contra bijdrage. Waarin onze inzending geplaatst werd tegenover een artikel waarin de voordelen van dit omstreden middel werden besproken. Onder de foto ons artikel, de pro-contra bijdrage lees je hier:
Groningse velden kleuren geel-oranje
Momenteel zie je veel geel-oranje kleurende akkers en weilanden wanneer je door Groningen rijdt. Dit komt doordat boeren gebruikmaken van het omstreden middel glyfosaat (Roundup). Het is tijd dat Nederland stopt met dit omstreden middel.
Krachtige bestrijder
Reden voor gebruik is onder meer dat glyfosaat als merk bekend als Roundup van chemieconcern Bayer-Monsanto een krachtige onkruidbestrijder is die ervoor zorgt dat groenbemesters (gewassen die koolstof en stikstof toevoegen aan de bodem) voor ze worden ondergewerkt, in het vroege voorjaar worden gedood. Ze kunnen zich dan niet uitzaaien tussen het nieuw ingezaaide gras. Als het middel is ingewerkt, hoef je alleen nog maar het land te ploegen waarna het opnieuw inzaaien van gras kan beginnen.
Op social media en andere online platforms vinden echter felle discussies plaats van voor- en tegenstanders over het gebruik van glyfosaat en het geel-oranje kleuren van de velden. Waarom deze ophef? Glyfosaat staat de afgelopen jaren in een slecht daglicht. In de Verenigde Staten is onlangs een miljoenenclaim ingediend door een Amerikaan die beweert kanker te hebben gekregen door het gebruik van glyfosaat. De jury heeft in deze rechtszaak, aangespannen tegen chemiegiganten Bayer en Monsanto, een fikse schadevergoeding toegekend. Er is vastgesteld dat glyfosaat inderdaad de veroorzaker zou zijn van de ziekte van de Amerikaan.
Schadelijk voor mens en insect
In de Europese Unie wordt al jaren gediscussieerd over het gebruik van glyfosaat. Europa heeft onlangs de vergunning voor het gebruik ervan tijdelijk verlengd met vijf jaar. In de tussentijd moet een definitief oordeel geveld worden over de effecten van glyfosaat.
Niet alleen voor de mens kan het gebruik mogelijk schadelijk zijn, ook voor insecten is het middel schadelijk. In onderzoeken is aangetoond dat het de darmbacteriën van bijvoorbeeld bijen verstoort, waardoor bijen vergiftigd raken en doodgaan. Het wordt dus tijd om snel over te stappen naar alternatieven. Welke zijn dat dan?
Alternatieven?
Een mogelijkheid is het gebruik van ecologisch verantwoorde middelen die glyfosaat zouden kunnen vervangen, zoals pelargonzuur. Die stof is van nature aanwezig in bijvoorbeeld geraniums en is geschikt voor het bestrijden van distels, paardenbloem, netels, mos en dergelijke.
Pelargonzuur is een contactherbicide. Bij aanraking met het onkruid zullen alle groene plantdelen gedood worden. Daarom moet je pelargonzuur enkel op het onkruid zelf sproeien, want het werkt niet in op de bodem. Hierdoor wordt het nog niet breed toegepast. Ook zijn er andere producten op komst zoals een suikermolecuul uit cyanobacteriën. Dit remt de groei van verschillende micro-organismen en planten, maar is onschadelijk voor mens en dier.
De vraag is in hoeverre deze middelen nog nodig zijn als er meer volgens natuurlijke maatstaven wordt geteeld. Dat wil zeggen: meer gebruikmaken van natuurlijke processen: niet tegen de natuur in, maar met de natuur mee. Ook wel natuurinclusieve landbouw genoemd. De provincie is mede-organisator van de Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw Noord-Nederland, waarin de ambitie is uitgesproken om in 2030 een duurzame natuurinclusieve landbouw te hebben.
Wat is bijvoorbeeld zo’n natuurinclusieve maatregel? Te denken valt aan natuurlijke plaagbestrijding met bloemrijke akkerranden. Sluipwespen die leven in zo’n akkerrand eten de rupsen tussen de gewassen. Ook is het toepassen van kruidenrijk gras een goede natuurinclusieve oplossing. Behalve dat het eiwitrijk voor de koeien is, onderdrukt het de groei van ongewenste plantensoorten. Ook is het goed voor insecten en daar profiteren weidevogels weer van. Er is onder boeren steeds meer animo hiervoor te kiezen.
Laten we in Groningen niet wachten op wettelijke maatregelen, de biodiversiteitscrisis gaat immers onverminderd door. Laten we met boeren, overheden, experts, industrie en alle ketenpartners om tafel gaan om te kijken hoe we in heel de provincie de geel-oranje velden in de ban kunnen doen om plaats te maken voor oplossingen die met de natuur meewerken.
Neem je verantwoordelijkheid
Daarnaast is het belangrijk dat de consument zijn verantwoordelijkheid neemt. Als de vraag naar verantwoorde producten toeneemt en consumenten bereid zijn meer te betalen, hebben boeren meer ruimte hun bedrijfsvoering te veranderen en routines te doorbreken.
De Natuur en Milieufederatie Groningen werkt graag mee aan oplossingen en organiseert daarom in het najaar een breed symposium over het terugdringen van glyfosaatgebruik in de Groningse landbouw.
Tags: