In debat over nieuwe provinciale Omgevingsvisie

8 mei 2014

Op woensdagavond 7 mei organiseerde de Natuur en Milieufederatie Groningen een discussie over de nieuwe Omgevingsvisie voor haar aangesloten organisaties. Tijdens deze avond konden zij met provinciaal gedeputeerde Moorlag in gesprek gaan over het ruimtelijke beleid in de provincie Groningen.

In 2014 is de Provincie Groningen gestart met het proces om te komen tot een nieuwe Omgevingsvisie voor de periode 2015-2019. De Omgevingsvisie legt het provinciaal ruimtelijk beleid vast voor de komende vier jaar. Hierin zijn vier plannen gebundeld: ruimtelijke ordening, milieu, mobiliteit en water. Een belangrijk document voor landschap, natuur, duurzame bedrijvigheid en energie in onze provincie. Tijdens de discussieavond kregen natuur-, landschaps- en milieuorganisaties uit de provincie de gelegenheid om al in een vroeg stadium mee te denken en input te leveren voor de nieuwe Omgevingsvisie.

Vijftien verschillende natuur-, landschaps- en milieuorganisaties maakten van deze mogelijkheid gebruik om hun input te leveren. Na een presentatie over de nieuwe Omgevingsvisie van de gedeputeerde gingen zij met hem in gesprek over het ruimtelijk beleid van de Provincie op het gebied van Natuur & Landschap, Klimaat & Energie, Landbouw en Milieu & Bedrijvigheid. In de levendige discussie waren de partijen het erover eens dat de grote en urgente opgave voor energietransitie om een prominente plek vraagt voor het thema energie in het ruimtelijk beleid van de Provincie. De komende jaren zal productie, transport en opslag van energie immers een groot ruimtelijk beslag leggen op Groningen. De natuur- en milieuorganisaties riepen de Provincie daarbij ook op provinciale regie te voeren op het versnellen van procedures en het vergroten van draagvlak.

Gebiedsgericht beleid
Het provinciale gebiedsgerichte beleid van de afgelopen jaren werd door de organisaties als grote meerwaarde gezien. Vooral in de Eemsdelta, waar meerdere overheden aan zet zijn en grote opgaven liggen op het gebied van natuurontwikkeling, milieukwaliteit en bedrijvigheid, werpt dit integrale beleid zijn vruchten af. Maar ook voor het Lauwersmeergebied en voor het beschermen van het landschap werd een pleidooi gehouden voor deze aanpak. De gedeputeerde gaf in deze discussie aan dat de Provincie de gebiedsgerichte aanpak wil voortzetten, maar selectiever zal gaan inzetten.

Schaalvergroting
In de discussie kwamen ook de zorgen over de verdergaande schaalvergroting in de landbouw aan bod. Hierbij werd de Provincie gevraagd om gebieden van landschappelijke waarden te vrijwaren van bouwblokken groter dan 2 hectare. Daarnaast werd gevraagd om de voor de natuur schadelijke stikstofemissies vanuit onder meer de landbouw in de provincie beter in kaart te brengen. Ook kwam vanuit de organisaties de wens naar voren om de schadelijke invloed van landbouwgif uit onder andere de lelieteelt op omwonenden te beperken door hier ruimtelijke beleid voor te vormen.

Centraal of decentraal
Terugkerend discussiepunt deze avond was wat decentraal en wat centraal geregeld zou moeten worden. Wanneer voert de Provincie de regie? En wanneer kan zij dat overlaten aan gemeenten? Hieruit kwam duidelijk naar voren dat de organisaties provinciale regie op het gebied van milieubeleid in de Eemsdelta, bescherming van natuur en landschap, en de schaalvergroting in de landbouw als bijzonder waardevol en noodzakelijk ervaren. Zij vrezen dat de verantwoordelijkheid voor deze thema’s bij de gemeenten in deze tijden van reorganisatie (nog) niet in goede handen zijn, mede gezien het gebrek aan expertise en het veelvoud aan grote dossiers dat landelijk al naar de gemeenten is doorgeschoven. Daarnaast bestrijken deze dossiers vaak meerdere gemeenten en bestuurslagen, waardoor versplintering van beleid al gauw op de loer ligt. De organisaties hielden daarom een hartstochtelijk pleidooi om de provinciale regie op het gebied van bescherming van het karakteristieke landschap en de schaalvergroting in de landbouw te handhaven, en om die op het gebied van het milieubeleid in de Eemsdelta zelfs uit te breiden. Op het gebied van de inpassing van duurzame energie was de oproep richting Provincie meer tweeledig: provinciale regie op de inpassing en realisatie van grootschalige opwekking van duurzame energie, en tegelijk meer ruimte bieden voor kleinschalige decentrale opwekking.

Warme overdracht
De Provincie heeft in haar plannen voor de nieuwe Omgevingsvisie aangekondigd op diverse taken de regie meer uit handen te willen geven richting gemeenten. Gedeputeerde Moorlag gaf tijdens de discussie aan dat het bij het doorschuiven van taken naar gemeenten voor de Provincie een belangrijke voorwaarde is dat er sprake is van een warme overdracht en warme ontvangst. Dat betekent dat gemeenten moeten aantonen dat zij gemeentelijk beleid gevormd hebben en de expertise in huis hebben om gedegen inhoud te kunnen geven aan de nieuwe verantwoordelijkheid.

Vervolg
De Provincie Groningen zal in juni een Keuzedocument naar buiten brengen met daarin de eerste voorzet en invulling voor het nieuwe Omgevingsbeleid. Dit document zal in september in Provinciale Staten behandeld worden. De Natuur en Milieufederatie Groningen zal in nauwe samenspraak met haar achterban input en reactie leveren op dit Keuzedocument.