Geitenpaadjes – door Jan-Willem Lobeek

31 januari 2025

Geitenpaadjes

door Jan-Willem Lobeek

De overheid hoort gelijke gevallen op een gelijke manier te behandelen. Toch lijkt het er de laatste tijd op dat het adagium ‘regels voor een ander, uitzonderingen voor onszelf’ geldt. Dat wordt niet letterlijk gezegd, maar wordt vaak eufemistisch aangeduid met de term ‘geitenpaadje’.

Vervolgens worden we met zijn allen ‘verrast’ door een gerechtelijke uitspraak die de Rijksoverheid op de vingers tikt omdat het zijn eigen wetten niet naleeft of via een geitenpaadje haar eigen regels probeert te omzeilen. Lang stond geitenpaadje synoniem voor politiek handwerk van Mark Rutte, maar langzamerhand wordt het synoniem voor politiek die wegloopt voor verantwoordelijkheid.

Zo’n gerechtelijke uitspraak die korte metten maakt met zo’n geitenpaadje leidt vervolgens tot een maatschappelijk debat waarbij de positie van de rechter langskomt, de zin en onzin van regelgeving, de wijze van modelleren en gevolgen voor allerlei personen en bedrijven.

Uiteindelijk ontstaat er een beeld dat we gevangen zitten in een systeem van wetten en regels waar we niet om gevraagd hebben en dat onrechtvaardig uitpakt. Mijn grote zorg is dat dit valse beeld nauwelijks wordt gecorrigeerd.

Deze regels zijn voortgekomen uit allerlei democratisch breed gedragen internationale afspraken. Of het nu gaat om het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens of de Vogel en Habitatrichtlijn, deze afspraken hebben we willens en wetens met elkaar gemaakt om onszelf te beschermen tegen personen of organisaties die het minder goed met ons voor hebben.

Want laten we wel zijn, deze internationale afspraken zijn er vooral om via gezonde natuur onze eigen gezondheid, welzijn en toekomst veilig te stellen. Of om via mensenrechten onze waarden in de samenleving te beschermen. De doorvertaling in de nationale wetten en regelgeving is dus niet tegen ons gericht maar juist voor ons eigen belang. Maar omdat er vaak korte termijn financiële belangen in het gedrang lijken te komen doen we voorkomen alsof ons onrecht wordt aangedaan. Niets is minder waar!

Als Natuur en Milieufederatie Groningen maken we soms ook gebruik van de juridische weg. Maar dat is een instrument dat wij weloverwogen en met mate inzetten. Ook wij realiseren ons dat het overmatig inzetten hiervan uiteindelijk leidt tot uitholling van de rechtsstaat en verstoring van maatschappelijke verhoudingen.

Maar we zijn ook realistisch. Er is een politiek tij ontstaan waarin het normaal is geworden dat overheden regels aan de laars lappen omdat ze politiek niet goed uitkomen. Als dit leidt tot aantasting van onze leefomgeving, verslechtering van milieu of vermindering van natuurwaarden zullen wij niet schromen om deze juridisch te laten toetsen.

Foto: Zonsopkomst in het Roegwold, Wilco van der Laan Fotografie